Spring naar de inhoud

HISTORIEK

De prehistorie

In 1601 vond in Herberg De Spiegel in Eppegem het eerste deel van een proces plaats, waarin een zekere Jasper Colveniers en zijn vrouw Liesbeth Lauwers terecht stonden.
Zij werden beschuldigd van het ten tonele voeren van personages als Sinte-Pieter en Sint-Pauwel, een minderbroeder en de kwade geest van den duivel in een poppenspeltheater.
Daarmee voerden ze schandaleuze spelen op bij kermissen en feesten, “bij manier van tooverije”.

Een eerlijk proces zou het niet worden. Omdat de beschuldigden te veel sympathie kregen van dorpsgenoten, besloot de ‘vierschaer van Eppegem’ om de rest van het proces op een andere plaats te organiseren.

Jasper verdedigde zich door te verklaren dat de poppen door hem zelf uit eenvoudig hout waren gesneden, dat hij en zijn vrouw ze eigenhandig versierden en kleedden, en dat deze met zijn eigen handen en vingervlugheid werden bewogen. Dat sloot elke vermeende tussenkomst van de duivel uit.

Maar het vonnis was onverbiddelijk: de poppen moesten worden verbrand, Jasper kwam vrij na betaling van 98 rijksgulden, maar werd verboden nog dergelijke spelen op te voeren.
Zijn vrouw Liesbeth werd beschuldigd van hekserij en werd gemarteld tot de dood.

Hoewel tragisch, is het verslag van dit proces nu één van de bewijzen dat het poppenspel al bestond in de Middeleeuwen.

In de eerste helft van de 20ste eeuw trouwt Felix Van Ransbeeck, Fé voor de vrienden, met Virginie Willems, een afstammelinge van de eigenaars van Herberg De Spiegel. Hij richt in 1965 een poppentheater op en noemt het Theater De Spiegel.

Jasper en Liesbeth grijnzen in hun graf.

1965

Félix Van Ransbeeck is glasontwerper en decorateur, maar maakt in zijn
vrije tijd zelf hand-, stok- en staafpoppen. Vanaf 1965 bedenkt en regisseert hij zelf poppenkastvoorstellingen voor kinderen en volwassenen uit de buurt. Zijn drie zonen, 12, 13 en 14 jaar oud, draaien erin mee. Zijn garage is zijn theaterzaal. Maar de voorstellingen krijgen meer en meer belangstelling en hij wordt gevraagd om ook op feesten te spelen.

Daarmee ontstaat het reizende karakter van Theater De Spiegel.
Dat brengt hen al snel tot in het buitenland: ze gaan spelen op de Intersoc vakanties van de Christelijke Mutualiteit. Gepakt en gezakt reizen ze met de nachttrein naar Bazel, Sankt Moritz , Livigno en Leysin.

1970

De eerste echte succesvoorstelling is ‘Karel ende Elegast’:
een poppenvoorstelling voor volwassenen. Felix bedenkt hiervoor een uniek draaitheater en de voorstelling wint de prijs voor meest opmerkelijke productie tijdens het Landjuweel.
Zijn drie zonen volgen een opleiding op de School voor Poppenspel in Mechelen. De jongste, Karel, haalt daar zijn diploma op 12-jarige leeftijd.

1975

Het wordt menens met Theater De Spiegel: elk jaar maakt Fé een nieuwe voorstelling. Ze spelen soms 25 voorstellingen op één seizoen. Maar met dit stijgende succes haken de oudste zonen af. Karel zet zich intensiever in.

1982

De gemeente Kontich zoekt naar een manier om 100ste verjaardag van de Kontichse schrijver Abraham Hans (van o.m. ‘Bakelandt’) te vieren.  
Theater De Spiegel maakt de voorstelling ‘De lotgevallen van Willem Jeroens’ naar enkele historische kortverhalen van Abraham Hans.
Het wordt een reusachtige productie met 12 poppenspelers uit Kontichse amateurkringen.

Karel is ondertussen 19 jaar oud en vertrekt naar Hongarije. Hij wil poppentheater en theaterscenografie studeren, maar dat kan niet in België. Hij hoort over een opleiding in Budapest, die verbonden is met het Staatspoppentheater en krijgt een beurs via de ‘Stichting Roeping’ van Koningin Fabiola. Hij studeert er één jaar en leert daar het muziektheater kennen. Hij maakt als eindproef de voorstelling ‘Koning Midas’, die hij later ook speelt op het Dommelhof Poppenfestival. Deze productie gooit meteen hoge ogen.

1985

Theater De Spiegel wordt een VZW, een officiële structuur.
Karel neemt als artistiek leider de fakkel over van Fé.

De voorstelling ‘Huizewuizewoutertje’ in 1986 is de eerste echt professionele voorstelling en speelt meteen 120 keer. Daarna blijft ze met vader en zoon nog tot 1996 op het programma en wint in 1991 nèt niet het Landjuweel.

1994

In de loop van de jaren zet de professionalisering van Theater De Spiegel zich door. Vaak is het nog een éénmansbedrijf waarin Karel bedenker, regisseur, scenograaf, manipulator én acteur is. In dit jaar wint hij wél het Landjuweel voor poppenspel met 2 solo’s: ‘Sneeuwwitje’ en ‘Klein Duimpje’.

2001

Theater De Spiegel krijgt volwaardige subsidies als professioneel gezelschap. De spelersgroep breidt zich uit en legt hoe langer hoe meer de focus op muziektheater met figuren en objecten. Bovendien creëren ze als eerste en enige gezelschap voorstellingen voor de allerjongsten
(vanaf 3 maanden).

foto Allemaal beestjes

2008

De expertise als theaterhuis voor de allerjongsten wordt groter en krijgt naam en faam in binnen- en buitenland. Theater De Spiegel start samen met Musica en Dommelhof het tweejaarlijkse festival Babelut op, dat kinderen tot 4 jaar oud onderdompelt in theater en muziek.

2014

Theater De Spiegel vindt onderdak in DE Studio in Antwerpen als vaste resident. Daarnaast blijven ze natuurlijk ook een rondreizend gezelschap, met voorstellingen van Wezenbeek-Oppem tot in Montreal, en zowat overal daartussen.

2015

Theater De Spiegel viert haar 50ste verjaardag in stijl. 

2017

Theater De Spiegel verovert de wereld en wordt één van de meest internationaal gerichte jeugdtheatergezelschappen in Vlaanderen. In dit jaar is 1 op 3 Vlaamse jeugdvoorstellingen die in het buitenland te zien zijn een voorstelling van Theater De Spiegel.

2022

Theater De Spiegel transformeert naar De Spiegel, een transdisciplinair gezelschap dat artistiek innoveert en tegelijk excelleert in gemeenschapsvorming (dat zegt ook de beoordelingscommissie van de Vlaamse Gemeenschap). De Spiegel zet deuren open naar andere sectoren (wetenschap, erfgoed, onderwijs,…) en naar jonge makers met zin in en ideeën voor deze wonderlijke doelgroep.

©AP-Hogeschool studenten